शब्दयोगी अव्यय व त्याचे प्रकार

Shabdayogi Avyay V Tyache Prakar

शब्दयोगी अव्यय :

वाक्यामधील जे शब्द स्वतंत्र न येता नामासोबत जोडून येतात आणि या दोन्ही शब्दामिळून तयार होणारा संयुक्त शब्द त्याच वाक्यामधील इतर शब्दांशी असलेला संबंध दर्शवितो. या जोडून येणार्‍या शब्दांना शब्दयोगी अव्यये असे म्हणतात.

उदा.

  • सायंकाळी मुले घराकडे गेली.
  • शेतकरी दुपारी झाडाखाली विश्रांती घेत होता.
  • आमच्या शाळेसमोर एक फुलबाग आहे.
  • गुरुजी फळ्याजवळ उभे राहून शिकवत होते.

शब्दयोगी अव्ययांची वैशिष्ट्ये :

– शब्दयोगी अव्यये मुख्यत: नामाला किंवा नामाचे कार्य करणार्‍या शब्दाला जोडून येतात. पण कधी कधी ते क्रियापदे व क्रियाविशेषणे यांना सुद्धा जोडून येतात.
– शब्दयोगी अव्यय ज्या शब्दांना जोडून येते तो त्या शब्दाचा त्याच वाक्यातील दुसर्‍या शब्दाशी संबंध दाखवते.
– शब्दयोगी अव्ययामध्ये लिंग, वचन, विभक्तीनुसार कोणताही बदल होत नाही.
– शब्दयोगी अव्यये शब्दाला जोडून येतांना त्याच्या मागील शब्दांचे सामान्य रूप होते.

शब्दयोगी अव्ययवाचे खालील प्रकार पडतात.

  • कालवाचक – पूर्वी, पुढे, आधी, नंतर, पर्यंत, पावेतो, गतिवाचक, आतून, खालून, मधून, पर्यंत, पासून.
  • स्थलवाचक – आत, बाहेर, मागे, पुढे, मध्ये, अलीकडे, समोर, जवळ, ठायी, पाशी, नजीक.
  • करणवाचक – मुळे, योगे, करून, कडून, व्दारा, करवी, हाती
  • हेतुवाचक – साठी, कारणे, करिता, अथा, प्रीत्यर्थ, निमित्त, स्तव
  • व्यक्तिरेखा वाचक – शिवाय, खेरीज, विना, वाचून, व्यक्तिरिक्त, परता
  • तुलनावाचक – पेक्षा, तर, तम, मध्ये, परीस
  • योग्यतावाचक – योग्य, सारखा, समान, सम, सयान, प्रमाणे, बरहुकूम
  • कैवल्यवाचक – मात्र, ना, पण, फक्त, केवळ
  • संग्रहवाचक – सुद्धा, देखील, ही, पण, बारीक, केवळ, फक्त
  • संबंधवाचक – विषयी, विशी, विषयी
  • साहचर्यवाचक – बरोबर, सह, संगे, सकट, सहित, रावे, निशी, समवेत
  • भागवाचक – पैकी, पोटी, आतून
  • विनिमयवाचक – बद्दल, ऐवजी, जागी, बदली
  • दिकवाचक – प्रत, प्रति, कडे, लागी
  • विरोधावाचक – विरुद्ध, वीण, उलटे, उलट
  • परिणाम वाचक – भर
Must Read (नक्की वाचा):

वर्णमाला व त्याचे प्रकार

You might also like
1 Comment
  1. Ajay says

    mpscworld.com is a best website to achieve the goal .

Leave A Reply

Your email address will not be published.