1857 च्या पूर्वीचे उठाव (Rebellions Before 1857) ईतिहास

1857 च्या पूर्वीचे उठाव (Rebellions Before 1857):

आप्पासाहेब भोसल्यांचा उठाव (1817 – 18)

• गौड जमातीच्या प्रमुखांच्या मदतीने उठाव केला.
• बेतूर येथे इंग्रजी फौजेचा त्यांनी पराभव केला.
• शीख राजा रनजीसिंहचे लढण्यासाठी मन वळविण्यासाठी प्रयत्न केला.
• शेवटी इंग्रजांकडून पराभव पत्कारला.

हटकरांचा उठाव – मराठवाड्यात

• नांदेड, परभणी व पैनगंगेच्या प्रदेशात 1800 – 1820 या काळात.
• नेता – नौसोजी नाईक
• प्रमुख ठाणे – नोव्हा
• ब्रिटीशांनी उठाव मोडून काढला.  

खानदेशातील भिल्लाचा उठाव

• भिल्लाची खानदेशात लूटमार.याला यशवंतराव होळकरची फूस होती.
• नेते – काजरसिंग, भीमा नाईक, भागोजि नाईक, नेवश्य नाईक, कलुबाबा, दौलत नाईक, तंट्या भिल्ल
• भिल्लणा वठणीवर आणण्यासाठी लॉर्ड एलफिन्स्टनने प्रयत्न केले.

खानदेशातील भिल्लाचा उठावाचे उपाय:

• 1825 मध्ये भिल्लाकरिता जमिनी देणे, वसाहती निर्माण करणे.
• भिल्लाणा पोलिस दलात नोकर्‍या दिल्या.  
• बंडखोर भिल्लाणा वठणीवर आणण्यासाठी इतर भिल्लाचा वापर केला.

काजरसिंग नाईकचा उठाव:

• 1875 च्या वेळी खानदेशात ब्रिटीशांविरुद्ध भिल्लाच्या उठावात नेतृत्व केले.
• पूर्वी ब्रिटीशांच्या पोलिस दलात होता.
• ब्रिटीशांचा 7 लाखाचा खजिना लुटला.
• 1858 च्या ‘अंबापाणी’ लढाईत भिल्लची ब्रिटीशांशी लढाई स्रियांचाही सहभाग होता.