जीवनसत्वे व त्याचे स्त्रोत

जीवनसत्वे व त्याचे स्त्रोत

• सर फ्रेडीरिक गॉवलॅड हॉपकिन नावाच्या शास्त्रज्ञाने जिवनसत्वाचा शोध लावला.
• सजीवांना या पोषणतत्वाची सूक्ष्म प्रमाणात गरज असली तरी, त्याच्या अभावी होणार्‍या आजाराची परिणामता फार मोठी आहे.
• आपल्याला खालील जिवनसत्वाची गरज असते.

1. सत्व अ  

• शास्त्रीय नांव रेटीनॉल  
• उपयोग डोळे व त्वचा यांच्या आरोग्याकरिता
• अभावी होणारे आजार त्वचा, रोग व रात आंधळेपणा
• स्त्रोत टमाटे, अंडी, यकृत, भाज्या फळे, आवळा, सोयाबीन, मांस

2. सत्व ब1

• शास्त्रीय नांव थायमिन  
• उपयोग चेतासंस्थेचे आरोग्य
• अभावी होणारे आजार बेरीबेरी
• स्त्रोत धन्य, यीस्ट, यकृत,

3. सत्व ब2

• शास्त्रीय नांव रायबोफ्लेविन  
• उपयोग चयापचय क्रियेकरिता
• अभावी होणारे आजार पेलाग्रा
• स्त्रोत अंडी, यकृत, मांस, दूध व शेंगदाणे

4. सत्व ब3

• शास्त्रीय नांव नायसीन
• उपयोग त्वचा व केस
• अभावी होणारे आजार त्वचारोग व केस पांढरे
• स्त्रोत दूध, टमाटे, उस, यीस्ट, अंडी

5. सत्व ब6  

• शास्त्रीय नांव पिरीडॉक्सीन  
• उपयोग रक्त संवर्धनाकरिता
• अभावी होणारे आजार अॅनामिया
• स्त्रोत यकृत व पालेभाज्या

6. सत्व ब10  

• शास्त्रीय नांव फॉलीक  
• उपयोग अॅसीडरक्ताचे आरोग्य राखणे
• अभावी होणारे आजार अॅनामिया
• स्त्रोत यकृत

7. सत्व क  

• शास्त्रीय नांव अॅस्कार्बिक, अॅसीड  
• उपयोग   दात व हिरड्यांच्या आरोग्याकरिता    
• अभावी होणारे आजार स्कव्हा, हिरड्या सुजणे, हिरड्यांमधून रक्त येणे   
• स्त्रोत लिंबुवगाय फळे, टोमॅटो, आवळा, संत्री, मोसंबी इत्यादि

8. सत्व ड  

• शास्त्रीय नांव कॅल्सिफेरॉल  
• उपयोग दात, हिरड्या, हाडे व त्वचेचे आरोग्य
• अभावी होणारे आजार अस्थिचा मृदुपणा, दंतक्षय व त्वचा रोग
• स्त्रोत मासे, कोर्ड लिव्हर, ऑईल, अंडी सूर्याची कोवळी किरणे

9. सत्व इ  

• शास्त्रीय नांव टोकोफेरॉल
• उपयोग योग्य प्रजननासाठी  
• अभावी होणारे आजार वांझपणा
• स्त्रोत अंकुरित कडधान्ये, हिरव्या पालेभाज्या

10. सत्व के  

• शास्त्रीय नांव नॅप्थोक्विनान  
• उपयोग रक्त गोठण्यास मदत
• अभावी होणारे आजार रक्त गोठत नाही
• स्त्रोत पालेभाज्या व कोबी