विठ्ठल रामजी शिंदे :
जन्म – 23 एप्रिल 1873, जामखिंडी, कर्नाटक.
मृत्यू – 2 जानेवारी 1944.
1932 – 33: बडोदा संस्थानचे सयाजीराव गायकवाड परितोषिक.
‘महाराष्ट्राचे अपेक्षित मानकरी‘ गं. बा. सरदार.
‘निष्काम कर्मयोगी‘, भाई माधवराव बागल.
जनतेकडून ‘महर्षी‘ ही पदवी.
अस्पृश्यता निर्मूलनाचा प्रश्र्न राष्ट्रीय एकात्मतेशी जोडला.
संस्थात्मक योगदान :
- 1905 – मुंबई येथे तरुण अस्तिकांचा संघ स्थापन.
- 18 ऑक्टोबर 1906 – डिप्रेस्ड क्लास मिशनची मुंबई येथे स्थापना. पहिले अध्यक्ष – न्या. चंदावकर.
- 1910 – जेजूरी येथे मुरळी प्रतिबंधक चळवळ.
- द्याराम गिड्डमल यांच्या सहकार्याने ‘सेवा सदन‘ ही संस्था.
- अनाथाश्रम – रावजी भोसले यांच्या सहकार्याने पंढरपूर येथे देवदासी प्रथा व व्यसनमुक्ति कार्य.
- ब्राहय समाजाच्या प्रसारासाठी ब्राहय पोस्टल मिशनची स्थापना.
- 23 मार्च 1918 – अस्पृश्यता निवारक संघ.
- 1918 – मराठा समाजात जागृतिंनिर्माण करण्यासाठी मराठा राष्ट्रीय संघाची स्थापना.
- 1920 – पुण्यातील दुष्काळ पीडितांसाठी दुष्काळ आपत्ती निवारण संस्था.
- 1937 – स्त्रियांसाठी अहिल्याश्रम.
- 1923 – तरुण ब्रहयो संघ.
- 1937 – बहुजन पक्षाची स्थापना.
- स्त्रियांसाठी आर्यमहिला समाज, कौटुंबिक उपासना मंडळ.
- वृद्धंनसाठि संगत सभा.
लेखन :
- प्रार्थना समाजाच्या सुबोध पत्रिकेत लेखन.
- 1903 – प्रार्थना समाजाच्या सदस्यांसाठी उपासना हे साप्ताहिक.
- 1903 – अॅमस्टारडॅम येथे जागतिक धर्म परिषदेत ‘हिंदुस्थानातील उदारधर्म’ हा निबंध वाचला.
- Thiestic Directory जागतिक उदार धर्माची माहिती सांगणारा धार्मिक ग्रंथ लिहाला.
- Untouchable India,
- History Of Partha,
- भारतीय अस्पृश्यतेचा प्रश्न
- माझ्या आठवणी व अनुभव हे आत्मचरित्र .
वैशिष्ट्ये :
- शिमग्याच्या सणातील बीभत्स प्रकारांना आळा बसावा म्हणून जनजागृती मोहीम.
- अस्पृश्यानसाठी रूपी फंड हा उप्रकार.
- 1904 – मुंबई धर्म परिषद.
- 1905 – अहमदनगर जवळ भिंगार येथे अस्पृश्योध्दाराची शपथ.
- 1918 – मुंबई येथे अखिल भारतीय अस्पृश्यता निवारण परिषद भरविली. अध्यक्ष सायाजीराव गायकवाड.
- 1924 – वायकोम सत्याग्रह (त्रावनकोर), अस्पृश्य सत्याग्रहात सहभाग.
- 1935 – बडोदा मराठी साहित्य संमेलनात तत्वज्ञान व समाजशास्त्र शाखेचे अध्यक्ष.
- स्त्रियांच्या सर्वांगीण प्रगतीसाठी जपान मधील विद्या पिठाच्या धर्तीवर भारतात महिला विद्यापीठे व्हावीत, असे मत.
- शाहू महाराजांनी क्षात्र जगतगुरुपदी मराठा व्यक्ति नेमल्याबद्दल निषेध केला.